Ошондой эле ата-бабаларыбыз үйдүн жанына куш алчасын отургузушкан. Ал кооз гүлдөп, сонун жыпар жыттуу болгондугу үчүн гана эмес. Гүлдөө учурунда дарак фитонциддерди абага бөлүп чыгарат, бул патогендик бактерияларга терс таасирин тийгизет.... Эгерде сиз дарактын көлөкөсүндө турсаңыз, анда ооруну коркутуп коё аласыз деп ишенишкен. Келгиле, кадимки куштар гиласынын түрлөрүн жана аны колдонуу чөйрөсүн карап көрөлү.
Куш алчасынын гүлдөшүнө байланыштуу фольк
Дарак май айында же июнь айынын башында гүлдөйт. Узун гүлдүү гүлдөргө чогултулган гүлдөр жакшы жыттанып, аарыларды өзүнө тартып турат. Чымчык алчасы - бул эң сонун бал өсүмдүгү. Бул алардын үйлөрдүн жанына же жеке үлүш жерлерине отургузууга аракет кылганынын дагы бир себеби. Бак же бадал бүткүл Россияга кеңири тараган: Европалык бөлүктөн Сибирге жана Ыраакы Чыгышка чейин... Ошол себептен аны кайың менен катар Борбордук Орус түздүгүнүн символу деп эсептесек болот.
Алчалардын эң көп кездешкен түрү кадимки эле көрүнүш, ал карпал деп да аталат. Ал ак гүлчечелердин щеткаларын ыргытып жиберет. Жыгачтын 20 түрүнүн ичинен 7 түрү биздин аймакта өстүрүлөт... Алардын ичинен декоративдик түрлөрү көзгө урунат. Алардын саргайган көп түстүү түстөн кош кызгылт түскө чейинки адаттан тыш кооз гүлчарбалары бакча жана парк композицияларын жана жеке сюжеттерин кооздоо үчүн ландшафттык дизайнда колдонулат.
Карпал куш алчасы, ак гүлдөрү менен көбүрөөк таанышпыз. Элде куш алчасы гүлдөгөн мезгилде буудай эгип, картошка отургузууга болот деген белги бар. Дарак гүлдөгөн мезгилде аба эң таза жана эң таза деген пикирлер бар. Алар ошондой эле гүлдөөнү убактылуу суук түшүү, "куш алчасынын суугу" менен байланыштырышат.
Бирок көпчүлүк адамдар үчүн жыпар жыттуу гүлдөө табияттын жаңылануусун жана жаздагы оптимисттик маанайды билдирет.
Канаттуу алчанын кандай түрлөрү бар?
Ар бир адамга белгилүү болгон кадимки куш алчасынан тышкары, Черемуха виргинскийдин түрлөрү тамыр алды... Бул кооз өсүмдүк Түндүк Америкадан көчүп келген.
Вирджиния
Бак 15 метрге чейин өсөт. Карп жемиштеринен турган карп чымчыгынан айырмаланып, Вирджиния жемиштеринин тутуму кочкул кызыл түскө боёлгон.... Ак гүлчелдери менен гүлдөйт. Өсүмдүк күзүндө өзгөчө таасирдүү көрүнөт. Жалбырактары Бургундия кызылга айланат. Ал ысык аба ырайын жана кыш мезгилин жакшы өткөрөт. Нымдуу топуракты жана жарыкты жакшы көрөт. Уруктардан жана тамыр процесстеринен көбөйөт. Вирджиния канаттуу алчасынын мөмөсүнүн түрүнө ылайык (кара, сары, ачык кызыл) бир нече сорту бар. Дарактын формасы өспөй, бутактары салбырап турат (ыйлап жаткан куш алчасы).
Жалпы Colorata
Бийиктиги 5 метрге чейин жеткендиктен, бадалга окшош. Жазында кочкул кызыл жана кызыл түстөргө боёлгон адаттан тыш жалбырактар жай мезгилине чейин жашыл түскө айланат. Күзүндө жалбырактар кайрадан кызыл түскө айланат. Бирок өсүмдүк гүлдөө мезгилинде өзгөчө кооз. Назик бадам жыпар жыты бар кызгылт гүлдөр... Бутактардын жана кабыктардын да кызгылт түстөгү түсү бар. Тамырдан өнүп чыккандыктан оңой көбөйөт. Нымдуулукту, жарыкты жакшы көрөт, кышка жакшы чыдайт. Алчалардын көпчүлүк түрлөрү сыяктуу эле, жазгы үшүккө да туруштук берет. Кара жемиштер август айына чейин бышат.
Кеч
Негизги жашоо чөйрөсү Түндүк Америка, бирок ал биздин өлкөнүн мелүүн кеңдиктеринде тамыр алган. 20 метрге чейин өнүккөн таажысы бар күчтүү дарак... Жайкысын жандуу жашыл жалбырактар, күзүндө сары-кызылга айланат. Ал "кеч" деп аталат, анткени ал 2 жумадан кийин, майдын аягында же июнь айынын башында гүлдөйт. Кара тегерек жемиштер август айынын аягында бышат. Мөмөлөрү кадимки куштар гиласынын мөмөсүнөн эки эсе чоң, алар ширелүү жана таттуу даамы жок. Аны таттуу даамына байланыштуу "ром алчасы" деп да аташат. Андан даамдуу настойкалар алынат. Дарактын түшүмдүүлүгү жогору, кышка чыдамдуу, тамыр системасы күчтүү.
Антипка (Магалеб)
Тамыры күчтүү укмуштуу бадал 200 жылга чейин жашай алат... Топуракка талап кылынбагандыктан, таштуу боорлордо өсө алат. Жакынкы Чыгыш жана Европа мекен деп эсептелет. Бул сорттун баалуулугу алчанын жана өрүктүн тамырлары үчүн эң сонун. Гилас кара өрүктүн үй-бүлөсүнө кирет. Бадал кулап жаткан жантаймаларды бекемдөө үчүн колдонулат. Бадалдын кабыгында парфюмерияда колдонулуучу жыпар жыттуу зат кумарин бар. Кичинекей ак гүлчөлөр гүлдөгөн мезгилде бадалдын бардыгын жаап, жагымдуу жыпар жыт чыгарат... Мөмөлөрү кичинекей, кара түстө.
Чачтуу
Ортоңку жана түндүк кеңдиктерде жакшы тамыр алган. Молчулуктун гүлдөшүнөн айырмаланат. Кара күрөң жемиштер таттуу-кычкыл жана таттуу даамга ээ. Жогорку түшүмдүүлүк жана эрте бышуу, кышка чыдамдуулук бакты суук климатта өсүүгө ылайыкташтырат. Бийиктиги 5 метрге жеткен бак 15 кг чейин мөмө берет.
Өзүн-өзү түшүмдүү жана Сахалин (Сибирь алчасы)
Эрте бышуучу сорттору, мөмөсү Сибирь селекционерлери өстүргөн июль айында бышат. Алар үшүккө мыкты туруштук беришет. Алар 20-22 кг чейин үзгүлтүксүз жакшы түшүм берет... Ооруларга туруктуу. Жазгы үшүккө оңой чыдайт. 8 метрге чейин күчтүү таажы бар дарактар, чоң ак гүлдүү гүлдөр менен гүлдөшөт. Сорттору мөмөлөрдүн даамы менен айырмаланат.
Жакшы арааланган Аманогова (сакура)
Эң кооз гүлдөгөн бул Аманогов сакурасы. Алчага мүнөздүү түрлөрү боюнча куштар гилеси кара өрүктүн тукумуна кирет... Демек, белгилүү япондук сакура дагы куш кушу болуп саналат. Кичинекей араа менен кооздолгон куполдун түрүндөгү Амоногова. Ак-кызгылтым кош гүлдөр бакты толугу менен каптайт. Адаттан тыш кооз гүлдөө жана назик жыт сакураны жаратылыш жараткан кереметтердин бири катары белгилүү кылды.
Ссиори (Ыраакы Чыгыш, Айну)
Бийиктиги 10 метрден 20 метрге чейин жеткен эң сонун дарак. Курил аралдары жана Сахалин. Гүлдүү гүлдөр гүлдөгөндө кызыл-кызгылт түскө боёлуп, кийинчерээк ак түскө айланат. Гүлдөрдүн узундугу 15 сантиметрге чейин, коңгуроо түрүндөгү кооз гүл жана назик жыпар жыт менен... 12 ммге чейинки ири мөмөлөр.
Жыгачтын дарылык касиети
Илгерки мезгилде дарыгерлер өсүмдүктүн кабыгында, жалбырактарында жана мөмөлөрүндө болгон дарылык касиеттери жөнүндө билишкен.
Ошондуктан, алар дарылоо үчүн жигердүү колдонулган:
- фитонциддердарактын кабыгында камтылган, кайнатмалар же настойкалар түрүндө колдонулган. Кабыгы жазында жука тилкелер менен алынып салынды. Сезгенүүгө каршы, фебрилге каршы жана диафоретикалык каражат катары колдонулат. Настойкалар ревматизмге жакшы жардам берет.
Гидроциан кислотасы кабыкта жана жалбырактарда бар, ошондуктан дозаларда өтө этият болуңуз.
- өпкө оорулары менен жалбырактар менен гүлдөрдүн кайнатмасы пайдалуу. Гүлдүн тундурмасы көздүн былжыр челин дарылайт. Кабыгы ревматизмди дарылоодо колдонулат;
- жемиштер витаминдердин жана пайдалуу элементтердин кампасы... Флавоноиддер деп аталган Р витамини кан тамырлардын дубалдарын бекемдейт. Амигдалин (B17, негизинен сөөктөрдө) шишикке каршы жана ракка каршы каражат катары колдонулат. Мөмөлөрдө канттар, лимон, аскорбин, алма кислоталары, эфирдик жана май майлары (уруктарда), минералдык элементтер, анын ичинде молибден жана титан бар. Ошондуктан, алар ашказандын көптөгөн ооруларына, суук тийгендерге дары катары колдонулат. Ич өткөк менен күрөшүү үчүн мөмө-жемиштерден жасалган таниндер жана азыткычтар колдонулат;
Дал ушул касиеттеринин аркасында куш алчасы медицинада жана үй шартында тамак бышырууда колдонууга жетишти.
Бышырууну колдонуу
Куш алчасы тамак жасоодо кеңири колдонулат. Даамы боюнча мөмөлөр конгендерден - гилас, алча жана өрүктөн кем калышат. бир аз таттуу даамдан жана ачуу болгондуктан, бирок алар организмге пайдалуу жана жыпар жыттуу.
Кургатылган мөмөлөр унга айландырылат... Нан азыктарына кошумча катары колдонулат. Бышырылган азыктар назик жыпар жытка ээ болушат.
Колдонуу:
- торт алчанын унунан жасалат;
- даамдуу куш алчасынан квас жасоо;
- анын негизинде настойкалар, ликерлерди жасаңыз;
- жаңы мөмө-жемиштер пирогдор үчүн эң сонун толтурма;
- желе, жемиш суусундуктарын, сиропторду жасоо;
- жаш жалбырактарды салаттар үчүн колдонсо болот;
- демдөө чай;
- кыям жасоо.
Куш алчасы түндүк аймактар үчүн өзгөчө баалуу.мелүүн кеңдиктерде өстүрүлө турган мөмөлөр быша албайт.
Куш алчасы биздин өлкөбүздүн аймагында кеңири таралган. Ал гүлдөп, назик жыпар жыт менен жагат. Медицинада жана тамак бышырууда колдонулат... Багбандар жаңы сортторун отургузуп жатышат. Бак-дарактардын декоративдик түрлөрү ландшафттык багбанчылыкта колдонулат. Акын-жазуучулар куш алчасы жөнүндө жылуулук жана сүйүү менен жазышкан.